“Bướu cổ” (hay còn gọi là bệnh lý Bướu giáp) chỉ đơn giản là sự mở rộng bất thường của tuyến giáp. Điều quan trọng cần biết là sự xuất hiện bướu cổ không nhất thiết là tuyến giáp đang hoạt động sai.
Bướu cổ có thể xảy ra ở một tuyến sản xuất quá nhiều hormone (cường giáp), quá ít hormone (suy giáp). Hoặc lượng hormone chính xác (cường giáp). Bướu cổ cho thấy có một tình trạng nào đó đang làm cho tuyến giáp phát triển bất thường.
1. Bệnh lý Bướu giáp là gì?
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết hình bướm, thường nằm ở phía trước cổ. Công việc của tuyến giáp là tạo ra các hormone tuyến giáp, được tiết vào máu. Và sau đó được đưa đến mọi mô trong cơ thể.
Hormone tuyến giáp giúp cơ thể sử dụng năng lượng, giữ ấm và giữ cho não, tim, cơ và các cơ quan khác hoạt động bình thường. Nếu chúng tiết ra quá nhiều hoặc quá ít thì tuyến giáp sẽ phì đại và gây ra bệnh lý Bướu giáp
2. Nguyên nhân gây ra bệnh tuyến giáp là gì?
a) Thiếu hụt i-ốt.
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của sự hình thành bướu cổ trên toàn thế giới là do thiếu i-ốt. Việt Nam cũng là một trong những quốc gia phổ biến bệnh bướu cổ, vì thói quen trong chế độ ăn uống của người dân.
Tuyến không thể tạo đủ hormone tuyến giáp nếu nó không có đủ i-ốt. Do đó, thiếu i-ốt sẽ là nguyên nhân bị suy giáp.
Tuyến yên trong não cảm nhận mức hormone tuyến giáp quá thấp. Sau đó, nó sẽ gửi tín hiệu đến tuyến giáp. Tín hiệu này được gọi là hormone kích thích tuyến giáp (TSH).
Như tên của nó, hormone này kích thích tuyến giáp sản xuất hormone tuyến giáp và phát triển kích thước. Sự phát triển bất thường về kích thước này tạo ra cái được gọi là bệnh lý Bướu giáp.
b) Viêm tuyến giáp Hashimoto:
Viêm giáp Hashimoto là một tình trạng tự miễn dịch trong đó có sự phá hủy tuyến giáp bởi hệ thống miễn dịch của chính mình. Khi tuyến bị tổn thương nhiều hơn, nó sẽ ít có khả năng cung cấp đầy đủ hormone tuyến giáp. Tuyến yên cảm nhận mức hormone tuyến giáp thấp và tiết ra nhiều TSH hơn để kích thích tuyến giáp. Sự kích thích này làm cho tuyến giáp phát triển, có thể sinh ra bướu cổ.
c) Bệnh Graves:
Trong trường hợp này, hệ thống miễn dịch của một người tạo ra một loại protein, được gọi là globulin miễn dịch kích thích tuyến giáp (TSI). Cũng như TSH, TSI kích thích tuyến giáp mở rộng tạo ra bướu cổ.
Tuy nhiên, TSI cũng kích thích tuyến giáp tạo ra quá nhiều hormone tuyến giáp (gây ra cường giáp). Vì tuyến yên cảm nhận được quá nhiều hormone tuyến giáp, nó sẽ ngừng tiết TSH. Mặc dù vậy, tuyến giáp vẫn tiếp tục phát triển và tạo ra hormone tuyến giáp. Do đó, bệnh Graves sinh ra bướu cổ và cường giáp.
d) Bướu giáp đa nhân:
Bướu giáp đa nhân là một nguyên nhân phổ biến khác của bướu cổ. Những người mắc chứng rối loạn này có một hoặc nhiều nốt trong tuyến gây ra chứng phình to tuyến giáp. Đây thường được phát hiện như một tuyến cảm giác dạng nốt khi khám sức khỏe. Bệnh nhân có thể biểu hiện bằng một nốt lớn đơn lẻ hoặc nhiều nốt nhỏ hơn trong tuyến khi được phát hiện lần đầu tiên.
Do đó, trong giai đoạn đầu của bướu cổ nhiều nốt với nhiều nốt nhỏ, kích thước tổng thể của tuyến giáp có thể chưa to lên. Không giống như các loại bướu cổ khác được thảo luận, nguyên nhân của loại bướu cổ này không được hiểu rõ.
e) Một số nguyên nhân khác:
Ngoài những nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh bướu cổ, còn có nhiều nguyên nhân khác ít phổ biến hơn. Một số trong số này là do khiếm khuyết di truyền, một số khác liên quan đến chấn thương hoặc nhiễm trùng ở tuyến giáp, và một số là do khối u (cả ung thư và u lành tính).
3. Bệnh lý Bướu giáp được chuẩn đoán như thế nào?
Như đã đề cập trước đó, chẩn đoán bướu cổ thường được thực hiện khi khám sức khỏe khi phát hiện thấy tuyến giáp phì đại.
Bước đầu tiên, người bệnh có thể sẽ được kiểm tra chức năng tuyến giáp. Mọi xét nghiệm tiếp theo được thực hiện sẽ phụ thuộc vào kết quả của xét nghiệm chức năng tuyến giáp.
- Nếu tuyến giáp lớn và người bệnh bị cường giáp. Bác sĩ có thể sẽ tiến hành các xét nghiệm để giúp chẩn đoán Bệnh Graves.
- Nếu người bệnh bị suy giáp, họ có thể bị Viêm tuyến giáp Hashimoto và sẽ được xét nghiệm máu bổ sung để xác định chẩn đoán này.
Các xét nghiệm giúp chẩn đoán, bao gồm:
- Quét iốt phóng xạ;
- Siêu âm tuyến giáp;
- Sinh thiết chọc hút bằng kim nhỏ.
4. Phương pháp điều trị bệnh lý Bướu giáp?
Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bướu cổ.
a) Do thiếu hụt i-ốt:
Nếu bướu cổ do thiếu hụt i-ốt trong chế độ ăn uống, người bệnh sẽ được bổ sung i-ốt dưới dạng chế phẩm để uống. Điều này sẽ dẫn đến giảm kích thước của bướu cổ, nhưng thường thì bướu cổ sẽ không giải quyết được hoàn toàn.
b) Do Viêm giáp Hashimoto (Suy giáp):
Nếu bướu cổ do Viêm tuyến giáp Hashimoto và người bệnh bị suy giáp, họ sẽ được bổ sung hormone tuyến giáp dưới dạng viên uống hàng ngày. Phương pháp điều trị này sẽ khôi phục mức hormone tuyến giáp của người bệnh về bình thường. Nhưng thường không làm cho bướu cổ biến mất hoàn toàn.
Mặc dù bướu cổ có thể nhỏ lại, nhưng đôi khi có quá nhiều mô sẹo trong tuyến khiến nó nhỏ đi nhiều. Tuy nhiên, điều trị bằng hormone tuyến giáp thường sẽ ngăn không cho nó lớn hơn. Mặc dù thích hợp ở một số người, phẫu thuật thường không phải là điều trị thường quy đối với bệnh viêm tuyến giáp.
c) Do bệnh Graves (Cường giáp):
Nếu bướu cổ là do cường giáp, việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra cường giáp. Đối với một số nguyên nhân gây ra cường giáp, việc điều trị có thể khiến bướu cổ biến mất. Ví dụ, điều trị bệnh Graves bằng iốt phóng xạ thường làm giảm hoặc biến mất bướu cổ.
d) Điều trị Bướu giáp đa nhân:
Những người mắc bệnh lý Bướu giáp này thường không cần điều trị cụ thể nào sau khi đã có chẩn đoán thích hợp. Nếu không có phương pháp điều trị cụ thể nào được đề xuất. Bệnh nhân có thể được cảnh báo rằng họ có nguy cơ bị suy giáp hoặc cường giáp trong tương lai.
Tuy nhiên, nếu có vấn đề liên quan đến kích thước của tuyến giáp, chẳng hạn như bướu cổ quá lớn làm co thắt đường thở. Bác sĩ có thể đề nghị điều trị bướu cổ bằng phẫu thuật cắt bỏ.
Dù nguyên nhân là gì, điều quan trọng là phải theo dõi thường xuyên (hàng năm) khi được chẩn đoán mắc bệnh lý Bướu giáp.
(Nguồn bài viết: https://by.com.vn/UjePCJ)
